Η 14η Φεβρουαρίου κάθε χρόνο, μαζί με την μνήμη του Αγίου Βαλεντίνου, έχει καθιερωθεί ως η γιορτή των ερωτευμένων. Ο Άγιος Βαλεντίνος, ιερομάρτυρας της Δυτικής εκκλησίας, βασανίστηκε για την πίστη του και τελικά αποκεφαλίστηκε στις 14 Φεβρουαρίου του έτους 268.

Ανακάλυψα την ύπαρξη τόσο του Αγίου Βαλεντίνου, όσο και της γιορτής των ερωτευμένων, όταν βρέθηκα για σπουδές στην Αγγλία πριν από 45 περίπου χρόνια. Στην Ελλάδα του τότε η γιορτή αυτή ήταν άγνωστη, αφού ο Άγιος Βαλεντίνος δεν αναφέρεται στο εορτολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η εξήγηση είναι ότι τα παλιά τα χρόνια οι αγιοποιήσεις, τα συναξάρια και τα μαρτυρολόγια είχαν καθαρά τοπικό χαρακτήρα, που σήμαινε πως η φήμη ενός Αγίου μπορεί να μην εκτεινόταν σε όλο το χριστιανικό κόσμο. Έτσι υπήρχαν άγιοι που εορτάζονταν σε μία περιοχή αλλά ήταν εντελώς άγνωστοι σε άλλες. Παράδειγμα ο Άγιος Δημήτριος που είναι πασίγνωστος σε όλη την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά δεν εορτάζεται στη Δύση.

Το περίεργο είναι ότι τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου βρίσκονται στην Ιταλική παροικία της Αθήνας, στο ναό του Αγίου Φραγκίσκου και της Αγίας Κλάρας. Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, κάποιοι χριστιανοί περιμάζεψαν το σώμα του Αγίου μετά τη θανάτωσή του και το έθαψαν σε κατακόμβες που είχαν ως τόπο κατεξοχήν ενταφιασμού των μαρτύρων. Η ανάμνηση του μαρτυρίου του Αγίου Βαλεντίνου παρέμεινε ζωντανή, ιδιαίτερα στην τοπική Εκκλησία της Ρώμης και το 496 έγινε επίσημα η αγιοποίηση του Βαλεντίνου από τον Πάπα Γελάσιο. Το 1815, δεκαπέντε αιώνες αργότερα, ο τότε Πάπας δώρισε τα λείψανά του σε κάποιον ευγενή Ιταλό ιερέα (συνήθεια της εποχής). Μετά τα λείψανα «χάνονται» και πάλι μέχρι το 1907, οπότε τα ξαναβρίσκουμε στη Μυτιλήνη! στο ρωμαιοκαθολικό ναό της Παναγίας. Φαίνεται πως κάποιος απόγονος αυτού του κληρικού, ο οποίος είχε κληρονομήσει τα λείψανα, μετανάστευσε στη Μυτιλήνη, στην οποία τότε υπήρχε ακμάζουσα κοινότητα ρωμαιοκαθολικών Χριστιανών. Εκεί λοιπόν παραμένουν τα λείψανα μέχρι το 1990, οπότε και μεταφέρονται στην τελική τους κατοικία, στην Αθήνα, όπου είναι μέχρι σήμερα.

Το πως κατέληξε Άγιος Βαλεντίνος να είναι προστάτης των ερωτευμένων δεν είναι εντελώς ξεκάθαρο, αλλά υπάρχουν κάποιοι θρύλοι που το αιτιολογούν. Ένας απ’ αυτούς είναι πως ο Άγιος – που είχε τη φήμη του ειρηνοποιού – κάποια μέρα ενώ κλάδευε στον κήπο του τις τριανταφυλλιές του, άκουσε ένα ζευγάρι που τσακώνονταν έντονα. Αυτό συγκλόνισε τον Άγιο, ο οποίος αφού έκοψε ένα τριαντάφυλλο, βγήκε στο δρόμο πλησίασε το ζευγάρι, τους πρόσφερε το τριαντάφυλλο, τους ευλόγησε και τους παρακάλεσε να τον ακούσουν. Αμέσως η αγάπη επανήλθε στο ζευγάρι, που λίγο αργότερα επέστρεψε και ζήτησε στον άγιο να ευλογήσει το γάμο τους.

Μια άλλη παράδοση αναφέρει πως μια από τις κατηγορίες εναντίον του Αγίου – που οδήγησαν και στη θανάτωση του – ήταν πως ευλογούσε τους γάμους Χριστιανών στρατιωτών με τις αγαπημένες τους, απειθαρχώντας στην εντολή του αυτοκράτορα να μην συνάπτουν γάμο άνδρες που δεν είχαν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις.

Πέρα από όλα αυτά πιθανότατα η επιλογή του Βαλεντίνου ως «Αγίου των ερωτευμένων» να σχετίζεται και με τα “Λουπερκάλια”, ειδωλολατρική γιορτή της γονιμότητας, που εορτάζονταν από τους Ρωμαίους από 13 ως 15 Φεβρουαρίου κάθε χρονιά, και την οποία θέλησε να αντικαταστήσει ο Πάπας Γελάσιος.