Χάθηκε ο ίσιος δρόμος;

Κάποτε ρώτησαν ένα γαϊδαράκο – ξέρετε από αυτούς που έχουµε στα νησιά µας και ανεβοκατεβαίνουν τα καλντερίµια µας – πια διαδροµή του άρεσε περισσότερο, αυτή της ανηφόρας ή η αντίθετη, της κατηφόρας! Και ο δυστυχής απάντησε, “γιατί ρε παιδιά, χάθηκε ο ίσιος δρόµος;” Και πόσο δίκιο είχε!

Με τον ίδιο τρόπο, οι αρχαίοι µας “σοφοί” πρόγονοι επέµεναν στη µέση οδό, µε το “παν µέτρον άριστον” και άλλα τέτοια.

“Παν µέτρον άριστον”! Μια συµβουλή που συχνά ξεχνούµε να δώσουµε στα παιδιά µας, στους µαθητές µας, στους δικούς µας ανθρώπους, ή και στους φίλους µας, για να µην πω και στους εαυτούς µας τους ίδιους. Είναι ανθρώπινο χαρακτηριστικό να τείνουµε προς τα άκρα και τις ακραίες καταστάσεις. Δεν έχει καµία δόση πολιτικής αυτό που λέω εδώ, έχει όµως µεγάλη σχέση µε αυτά που ζούµε, βλέπουµε και ακούµε να γίνονται γύρω µας σε καθηµερινή βάση. Αφήστε τον εαυτό σας ελεύθερο να δει οποιοδήποτε θέµα της καθηµερινότητάς µας και θα εντοπίσετε αυτή την τάση, στην όποια αναφέροµαι.

Αν αρχίσουµε από εµάς τους ίδιους και τις προσωπικές µας τάσεις, κοιτώντας τους εαυτούς µας αµερόληπτα, σίγουρα θα βρούµε κάποια ακραία συµπεριφορά µας. Μπορεί να πρόκειται για ακραίες συµπεριφορές καταναλωτικού περιεχοµένου. Μπορεί για παράδειγµα να τρώµε ή να πίνουµε υπερβολικά ή αντίθετα να απέχουµε από το φαγητό ή το ποτό σε κάποιον υπερβολικό βαθµό. Μπορεί να είµαστε της υπερβολής από άποψη shopping ή αντίθετα να µη µας καίγεται καρφί για ψώνια. Μπορεί να πιστεύουµε στην ελευθερία, αλλά στην πράξη να αποζητάτε την ασυδοσία. Μπορεί να κόβουµε το κάπνισµα µετά από χρόνια εθισµού και ύστερα να γινόµαστε οι µεγαλύτεροι υπέρµαχοι το αντικαπνιστικού αγώνα.

Σεφέρης, Ελύτης και EdWiBo

Διάβασα πρόσφατα πως στους Οδυσσέα Ελύτη και ο Γιώργο Σεφέρη επρόκειτο να απονεµηθεί το πτυχίο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου των Αθηνών, τώρα µετά θάνατο. Μου έκανε µεγάλη εντύπωση που οι δύο µεγάλοι των ελληνικών γραµµάτων είχαν εγκαταλείψει – ο καθένας για τους δικούς του λόγους – το πανεπιστήµιο χωρίς να αποφοιτήσουν από τη σχολή νοµικής στην οποία και είχαν εγγραφεί.

Από το αρχικό µου ξάφνιασµα πέρασα στη λογική σκέψη και κατέληξα πως οι δύο αυτές µεγάλες µορφές δεν ήταν φτιαγµένοι για τη νοµική επιστήµη. Αν και νοµίζω πως ένας εξ αυτών τελικά σπούδασε νοµικά στη Γαλλία, η ουσία είναι πως δεν ήταν οι σπουδές ή το πτυχίο του Ε.Κ.Π.Α. που θα τους έφερνε ανάµεσα στους πρώτους της ελληνικής ποίησης. Ήταν το ταλέντο, ήταν η σκληρή δουλειά µέσα στα χρόνια, ήταν η δική τους επιθυµία για πνευµατική ανέλιξη.

Φθάνοντας σε αυτό το απλό συµπέρασµα, οδηγήθηκα στο ερώτηµα, “Αν το ταλέντο, η σκληρή δουλειά και η διακαής επιθυµία µπορούν να οδηγήσουν ανθρώπους στη κορυφή της ποίησης, γιατί να µη µπορούν µε το ίδιο τρόπο να οδηγήσουν κάποιους από µας να γίνουµε κορυφαίοι και σε κάποιο άλλο επάγγελµα που θα επιλέξουµε;”

Τώρα που το σκέφτοµαι – αν και δε σπούδασα χηµεία – πάντα είχα κάτι µέσα µου που µου έλεγε πως αν επέλεγα να διδάξω οργανική ή και ανόργανη χηµεία, θα κατάφερνα να κάνω τους µαθητές µου σφουγγάρια γνώσης. Νοµίζω πως είχα πάντα ένα ταλέντο, που βέβαια δεν αξιοποίησα ποτέ γιατί ένιωθα ακατάλληλος λόγω έλλειψης πτυχίου και ανάλογων σπουδών. Όµως ίσως να συµφωνήσετε µαζί µου, πως ένα – ελπίζω µικρό – ποσοστό των αποφοίτων του χηµικού τµήµατος των πανεπιστηµίων που διορίζονται καθηγητές, πιθανόν να µην έφθασαν ούτε στο ελάχιστο το διδακτικό αποτέλεσµα που θα µπορούσα να καταφέρω µε το έµφυτο ταλέντο µου και την ακόρεστη όρεξη µου.

Νεανική παραβατικότητα

Πολύς λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια για τη νεανική παραβατικότητα και πολλές φωνές ακούγονται, πολλές λύσεις προτείνονται, αλλά η χιονοστιβάδα δεν φαίνεται να σταµατά. Και λογικό είναι! Διότι µια χιονοστιβάδα, καλό είναι να µην αρχίσει ποτέ! Αν δηµιουργηθούν οι συνθήκες και δοθεί το έναυσµα για να ξεκινήσει, τότε προφανώς είναι δύσκολο να τη σταµατήσει κανείς.

Λένε πως πρέπει να δοθεί υποστήριξη µαζί µε πόρους στις οικογένειες για την αντιµετώπιση οικονοµικών και άλλων δυσκολιών. Δεν διαφωνώ, κάθε βοήθεια σε αναξιοπαθούσες οικογένειες είναι καλή, αλλά εγώ προσωπικά δεν νοµίζω πως αυτή θα σταµατήσει την νεανική παραβατικότητα. Στα δικά µου νεανικά χρόνια η φτώχεια ήταν πολύ µεγαλύτερη, αλλά κάθε άλλο παρά παραβατικούς µας έκανε. Η φτωχολογιά που ξέραµε εµείς µας έκανε πιο εργατικούς, µε περισσότερα όνειρα και µε κουράγιο για µεγαλύτερη προσπάθεια προς την επιτυχία.

Λένε πως η παραβατικότητα είναι αποτέλεσµα του γεγονότος πως οι νέοι µας αντιµετωπίζουν άγχος, οργή και προβλήµατα κοινωνικοποίησης. Αλλά αν το δούµε λίγο πιο σοβαρά θα δούµε πως τόσο το άγχος, όσο και η οργή, αλλά και η δυσκολία κοινωνικοποίησης αποτελούν και αυτά το αποτέλεσµα κάποιας άλλης αιτίας. Δυσκολεύοµαι λοιπόν να δω ένα αποτέλεσµα ως αιτία ενός άλλου αποτελέσµατος. Θα πρέπει να ανατρέξει κανείς πιο πίσω για να βρει και να διορθώσει την πραγµατική αιτία…